Η διαχρονική αξία της ρωσικής γούνας

Πηγή: AP

Ο αληθινός χειμώνας στη Ρωσία είναι το μείον 15-20 με ήλιο, το τρίξιμο που κάνει το χιόνι όταν το πατάς, οι κόκκινες μύτες, οι κρύσταλλοι στα μαλλιά και φυσικά, η γούνα. Τίποτα καλύτερο δεν έχει επινοηθεί για το κρύο μέχρι τώρα. Η γούνα εδώ και πολύ καιρό έχει πάψει να αποτελεί απλώς ένα μέσο ζεστασιάς. Εχει καταστεί ένα πολιτιστικό στοιχείο με τις στιλιστικές και κοινωνικές αποχρώσεις του και με πλούσια ιστορία. Στη μεσαιωνική Ρωσία τα πανωφόρια από γούνα ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της γκαρνταρόμπας.

Περισσότερο διαδεδομένη ενδυμασία ήταν το «κοζούχ», παλτό που έφτανε ως τις φτέρνες. Αποτελούταν από εννέα περίπου ραμμένες λωρίδες προβατίσιου δέρματος και φυσικά με μαλλί από τη μέσα μεριά, ενώ είχε και γυριστό γιακά τον οποίο σήκωναν για να διατηρήσουν τη θερμότητα. Φορούσαν επίσης και τη λεγόμενη «ντόχα», μια γούνα που είχε μαλλί και εσωτερικά και εξωτερικά, η οποία παραγόταν από νεαρό άλογο ή μοσχάρι. Υπήρχε ακόμη το «τουλούπ», άνετο παλτό από πρόβατο ή λαγό με μεγάλο γούνινο γιακά. Το κόστος της γούνας ήταν πάντοτε υψηλό (μερικές φορές αποτελούσε «νόμισμα» για την εξόφληση πολύτιμων εμπορευμάτων), γι’ αυτό συχνά στις φτωχές οικογένειες υπήρχε μόνο ένα «τουλούπ» για όλους που πέρναγε κληρονομικά στους επόμενους.

Πριγκιπικές γούνες

Πηγή: RIA Novosti

Πολύ πιο ευχάριστα ήταν τα πράγματα για τους ευκατάστατους πολίτες της μεσαιωνικής Ρωσίας. Οι γούνες των πριγκίπων και των βογιάρων, που αποτελούσαν τότε την κοινωνική ελίτ, άνοιγαν όσο κατέβαιναν προς τα κάτω, είχαν μακριά μανίκια και γυριστούς γιακάδες. Εξωτερικά ένα τέτοιο ένδυμα ήταν της μόδας να καλύπτεται με ακριβό ύφασμα όπως μπροκάρ, σατέν ή βελούδο, ενώ κούμπωνε με κορδόνια. Οι εύποροι άνθρωποι είχαν τη δυνατότητα να αγοράζουν πολλές ακριβές γούνες από γούνα αλεπούς, πολικής αλεπούς, νυφίτσας και μερικές φορές φορούσαν ταυτόχρονα κάποιες από αυτές. Τον 15ο και 17ο αιώνα τις γούνες τις έραβαν με χρυσό, τις στόλιζαν με πολύτιμους λίθους και ενίοτε τις φορούσαν ακόμη και το καλοκαίρι, προκειμένου να επιδείξουν το υψηλό τους στάτους. Δεν σπάνιζαν και οι περιπτώσεις που τις φορούσαν και στο σπίτι κατά την υποδοχή των επισκεπτών, για τον ίδιο πάντα λόγο.

Οι εστεμμένοι προβλεπόταν να έχουν έναν πολύ μεγάλο αριθμό ειδών από γούνα, για όλες τις περιστάσεις, όπως όταν κάθονταν στο θρόνο, όταν πήγαιναν για κυνήγι, στις δεξιώσεις και στα γλέντια. Ο τσάρος φορούσε συνήθως κάποιο γούνινο δημιούργημα με πολύτιμες πέτρες, το οποίο ταίριαζε με την εκάστοτε περίπτωση. Αυτό μπορούσε να είναι το θρυλικό στέμμα του Μονομάχου είτε η αυτοκρατορική γούνα από ερμίνα. Επομένως, οι γούνες αποτελούσαν και σύμβολο της εθιμοτυπίας του παλατιού.

Δυτικοευρωπαϊκός «εκσυγχρονισμός»

Τα σχέδια της γούνας άλλαζαν μαζί με τη μορφή της χώρας. Ο μεταρρυθμιστής Μεγάλος Πέτρος, φανατικός πολέμιος του καθετί περιττού, αφαίρεσε τα υπερτροφικά μακριά μανίκια και τους ποδόγυρους. Η διαδεδομένη τον 18ο αιώνα δυτικοευρωπαϊκή μόδα οδήγησε στο να φοράνε τις παραδοσιακές για τους Ρώσους γούνες, μόνον τα κάπως φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού, οι Κοζάκοι και οι αγρότες.

Βέρα Μπρέζνεβα. Πηγή: ITAR-TASS

Παρόλα αυτά, όταν έφτανε ο χειμώνας, ακόμη και οι πιο μανιώδεις της μόδας επέλεγαν αυτό το σωτήριο είδος από τη γκαρνταρόμπα τους. Το κόψιμό τους ήταν διαφόρων ειδών. Πέραση απόκτησαν οι μακριές γούνες που κούμπωναν σταυρωτά, με ίσια γραμμή στην πλάτη αλλά και πιο κάτω, μακριά μανίκια και γυριστό γιακά. Τον 19ο αιώνα άρχισαν να φοριούνται γούνες που στένευαν στη μέση. Ράβονταν συνήθως πάνω σε ενιαίο -όχι αποτελούμενο από συγκολλημένα κομμάτια- υλικό και είχαν οπωσδήποτε στις δυο πλευρές της μέσης κάποιο στολίδι υπό τη μορφή κάποιας πέτρας ή άλλου διακοσμητικού υφάσματος. Ανεξάρτητα από το κόψιμο, οι γούνες κούμπωναν-έκλειναν από τα δεξιά προς τα αριστερά με πόρπες ή κουμπιά. Το μάκρος ποίκιλε, από πολύ μακρύ μέχρι σχετικά κοντό, με τις γυναικείες να είναι γενικά κοντότερες. Στην ουσία, οι αντρικές και γυναικείες γούνες διέφεραν μόνο στο μέγεθος.

Οι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα – αρχές του 20ου, σε πολλές επαρχίες της Ρωσίας έγιναν μόδα οι γούνες με χώρισμα στη μέση είτε στην πλάτη, είτε περιμετρικά, με πιέτες γύρω από τη μέση. Η στενή αλληλεπίδραση με τον Δυτικό πολιτισμό έκανε πιο κομψή και όμορφη τη ρωσική γούνα.

Η «επαναστατική» γούνα

Στη σοβιετική περίοδο τα γουναρικά δεν μειώθηκαν στη ρωσική επικράτεια, αντίθετα, λειτούργησαν μεγάλα ειδικευμένα εκτροφεία άγριων γουνοφόρων ζώων. Όμως, η ατομική προσαρμογή κατά τη ραφή, στα μέτρα αυτού που επρόκειτο να φορέσει τη γούνα, αντικαταστάθηκε από τα εργοστάσια γουνοποιίας τα οποία παρήγαγαν έναν περιορισμένο αριθμό μοντέλων. Μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες γούνας ήταν εγκατεστημένη στην Τσιτά της Ανατολικής Σιβηρίας και λειτουργούσε κυρίως για τις ανάγκες του σοβιετικού στρατού, παράγοντας πολλές χιλιάδες παλτά, καπέλα και υποδήματα για τις ανάγκες του. Στη διάρκεια του πολέμου (1941-1945) το εργοστάσιο λειτουργούσε σε καθημερινή και 24ωρη βάση. Υπήρχαν δυο 12ωρες βάρδιες και μόνο τις Κυριακές το ωράριο μειωνόταν στις οκτώ ώρες. Η ρωσική γούνα συνέβαλε στη νίκη στον ίδιο βαθμό με τα όπλα.

Πηγή: RIA Novosti

Εκτός από τη χειμερινή στρατιωτική στολή, στο εργοστάσιο της Τσιτά παράγονταν παιδικές γούνες από μουτόν και μερικά σχέδια γυναικείων και αντρικών γουνών. Η ποιότητά τους ήταν εξαιρετική. Ακόμη και σήμερα, μερικά από τα είδη της δεκαετίας του ΄70 «υπηρετούν» πιστά τους κατόχους τους, ενώ την ηλικία τους μάλλον προδίδει μοναχά το κόψιμο. Είναι γεγονός βέβαια, πως για τους κατοίκους της ίδιας της Τσιτά ήταν δύσκολο να τις αποκτήσουν, κάτι που ίσχυε άλλωστε και για τους υπόλοιπους απλούς πολίτες. Να εξασφαλίσουν τις ακριβές, κομψές γούνες αστρακάν μπορούσαν μόνο οι γυναίκες των υψηλών αξιωματούχων της χώρας και των πολιτικών. Αλλά και αυτές οι γούνες είχαν κυρίως το κλασικό κόψιμο, σε μαύρο ή γκρι χρώμα.

Με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ η γούνα επανήλθε στην καθημερινή ζωή, τόσο σαν τρόπος επίδειξης του κοινωνικού στάτους, όσο και σαν σύμβολο της επαναφοράς της αστικής τάξης, αλλά και ως δυνατότητα υπογράμμισης της θηλυκότητας. Η οικονομία της αγοράς επέτρεψε στη ρωσική γούνα να πραγματοποιήσει μια αληθινή επανάσταση. Σήμερα στη χώρα λειτουργούν αρκετές βιομηχανίες γουνοποιίας με πρωτοποριακές τεχνολογίες και πολλά είδη μοντέλων.

Πηγή: Getty Images / Fotobank

Στους δρόμους των πόλεων μπορεί να συναντήσει κανείς μακριές γούνες βιζόν, γούνες ημίπαλτα από κουνέλι, αλλά και σύγχρονες κομψές εκδοχές του παραδοσιακού παλτού από πρόβατο ή γούνες από τσιντσιλά. Δημοφιλή είναι επίσης στη Ρωσία τα πολύ ασυνήθιστα κατά το παρελθόν για τη χώρα λεπτότατα ημιπαλτό με τρία τέταρτα μανίκι, τα οποία πάντως είναι μάλλον κατάλληλα μόνο για τις γυναίκες οδηγούς και λογικά μόνο για το φθινόπωρο και την άνοιξη. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η Ρωσία σήμερα είναι αυτή που υπαγορεύει τις τάσεις της μόδας στη γούνα. Το εξελιγμένο «παλτουδάκι από λαγό» ζεσταίνει πλέον όχι μόνο τη Ρωσία. 

http://rbth.gr/arts/2014/01/18/i_diaxroniki_aksia_ti_rosiki_goyna_27909.html