Ο Κολοσσός της Ρόδου
Το γιγαντιαίο άγαλμα του Ηλίου, ύψους 30 μέτρων, είχε...
γκρεμιστεί σε σεισμό, το 226 π.Χ . και οι Ρόδιοι είχαν ειδοποιηθεί από ένα χρησμό να μην το ξαναχτίσουν.
Η Ρόδος ήταν περίφημο εμπορικό κέντρο, σε απόσταση μόλις μερικών ημερών με το πλοίο από τη Σιδώνα και ο Αντίπατρος πρέπει να γνώριζε ότι το άγαλμα ήταν γκρεμισμένο. Ως εκπρόσωπος της μονιμότητας της ανθρώπινης χειροτεχνίας. το άγαλμα έφερε ένα αμφιλεγόμενο μήνυμα. Παρά ταύτα, διατήρησε τη θέση του στα βιβλία σ’ όλη τη διάρκεια της κλασικής εποχής.
Ο Κολοσσός ήταν ίσως εντυπωσιακότερος ως ερείπιο παρά ως ακέραιο άγαλμα. Οι Ρωμαίοι τουρίστες, που επισκέπτονταν τη Ρόδο, σκαρφάλωναν στα κομμάτια του και περιεργάζονταν το εσωτερικό του. Αν οι διαστάσεις που έχουν καταγραφεί οι ιστορικοί δεν είναι διογκωμένες, δώδεκα άνθρωποι μπορούσαν να κάτσουν και να φάνε μέσα στο κοίλωμα του στέρνου του αγάλματος και ένας ψηλός άντρας χωρούσε όρθιος μέσα στο κεφάλι του. Η μύτη του αγάλματος είχε μήκος 30 εκατοστών και το νύχι του ήταν τουλάχιστον 15 εκατοστά.
Ο ορείχαλκος ήταν πολύτιμο είδος και το γεγονός ότι το άγαλμα έμεινε στη θέση του για αιώνες δείχνει ότι οι Ρόδιοι ήταν πολύ περήφανοι γι’ αυτό. Όρθιο ή πεσμένο, δεν μπορούσε να συγκριθεί με κανένα άλλο άγαλμα του αρχαίου κόσμου. Οι Αρχαίοι πρέπει να έλκονταν λιγότερο από την ρομαντική γοητεία των ερειπίων απ’ ότι εμείς, αλλά ο κατακερματισμός του αγάλματος πρέπει να αποτελούσε έμβλημα της ανθρώπινης ματαιοδοξίας. Ο Οράτιος κόμπαζε τον 1ο μετά Χριστό αιώνα ότι είχε υμνήσει ένα μνημείο πιο ανθεκτικό από τον ορείχαλκο, θα πρέπει να είχε στο μυαλό του αυτό το κολοσσιαίο ερείπιο. Το άγαλμα είχε σταθεί όρθιο επί 56 χρόνια. Ο σεισμός ήταν ένα φύσημα των θεών από το οποίο καμιά ανθρώπινη κατασκευή δεν θα μπορούσε να γλιτώσει.
Το φύσημα των Θεών
Οι συγγράφεις μοιάζουν να αντιμετωπίζουν τον Κολοσσό λιγότερο ως ένα μελαγχολικό παράδειγμα υπέρμετρης φίλοδοξίας και περισσότερο ως δείγμα μιας λαμπρής εκτέλεσης· θαυμαστής παρά την αποτυχία της. Οπως και οι Κρεμαστοί Κήποι της Βαβυλώνας – που ισως ήταν επίσης ερείπια σης μέρες του Αντιπάτρου, αν και είναι λιγότερο πιθανό ο ίδιος να το γνώριζε – ο Κολοσσός χρωστάει τη μεγάλη του φήμη σε τεχνολογικούς λόγους.
Στον αρχαίο κόσμο, δεν είχε μεγάλη σημασία το γεγονός ότι κανένα από τα δύο αυτά έργα δεν μπορούσε να αποτελέσει χρήσιμο προηγούμενο για τους μηχανικούς. Στους αρχαίους άρεσαν οι εφευρέσεις. τις οποίες θαύμαζαν, αδιαφορώντας, παραδόξως, για τις γενικές τους εφαρμογές. Οι απίθανες τεχνικές επεξεργασίας του ορείχαλκου που χρησιμοποιήθηκαν για τον Κολοσσό, καθώς και τα έργα που έγιναν για τους Κρεμαστούς Κήπους αποτελούσαν λύσεις προβλημάτων με τα οποία κανένας άλλος δεν ήταν πιθανό να ασχοληθεί ποτέ.
Οταν στήθηκε το άγαλμα, η Ρόδος ήταν μια από τις μεγαλύτερες και πλουσιότερες πόλεις του κόσμου. Είχε θεμελιωθεί πριν από έναν περίπου αιώνα και αποτελούσε την πρωτεύουσα του νησιού. Ο Κολοσσός κατασκευάστηκε για να θυμίζει ένα σπουδαίο γεγονός στην ιστορία του νησιού. Μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου το 323 π.Χ. οι στρατηγοί του άρχισαν να πολεμούν μεταξύ τους, διεκδικώντας την αυτοκρατορία του. Η Ρόδος που βάσιζε την ευημερία της στο θαλάσσιο εμπόριο προσπάθησε να μείνει έξω από τη διαμάχη, τηρώντας στάση αυστηρής ουδετερότητας. Ο κυριότερος εμπορικός της εταίρος ήταν όμως η Αίγυπτος, την οποία είχε καταλάβει ο Πτολεμαίος. Ο Αντίγονος, αντίπαλος του Πτολεμαίου, εξαπέλυσε εκστρατεία κατά της Ρόδου το 304 π.Χ.. με επικεφαλής τον γιο του Δημήτριο, γνωστό ως «Πολιορκητή».
Τρία δισ. δραχμές
Ο Δημήτριος επετέθη στην πόλη με 200 πολεμικά πλοία και 40.000 άντρες Οι υπερασπιστές της που αριθμούσαν μόνο 6 ως 7 χιλιάδες άνδρες, προέβαλαν σθεναρή αντίσταση. Ο Δημήτριος επετέθη αρχικά στο λιμάνι, αλλά ύστερα αναγκάστηκε να στρέψει τις πολιορκητικές του μηχανές στην ξηρά. Παρ όλο που μια από αυτές ήταν ψηλότερη από τα τείχη της πόλης, ο Δημήτριος αναγκάστηκε να οπισθοχωρήσει με βαριές απώλειες και, μετά από πολιορκία ενός χρόνου, ήρθε σε συμφωνία με τους Ρόδιους.
Ο Δημήτριος άφησε, όμως, πίσω του τις πολιορκητικές μηχανές του, τις οποίες οι Ρόδιοι πούλησαν για 300 τάλαντα ή 3 δισεκατομμύρια δραχμές. Με τα χρήματα αυτά κατασκεύασαν τον Κολοσσό, , θέλοντας να ευχαριστήσουν τον Ήλιο για την υποστήριξη που τους παρέσχε σ’ όλη τη διάρκεια της πολιορκίας. Στον θεό αυτό είχαν, άλλωστε χρέος από παλιά. Όταν ο Δίας χώριζε τον κόσμο, ο Ήλιος έλειπε ταξίδι και έμεινε έξω. Ευτυχώς, η Ρόδος αναδύθηκε από τη θάλασσα την ημέρα της επιστροφής του και του δόθηκε αυτοδικαίως. Οι τρεις αρχαιότερες πόλεις του νησιού άλλωστε, η Κάμειρος, η Ιάλυσος και η Λίνδος, πήραν τα ονόματα των εγγονών του.
Οι Ρόδιοι ανέθεσαν στον Χάρητα, έναν ντόπιο γλύπτη, να κατασκευάσει κάτι που θα το θαύμαζαν σ όλο τον κόσμο. Από πού εμπνεύσθηκαν την ιδέα να χτίσουν ένα τόσο τεράστιο άγαλμα; Η πιθανότερη πηγή έμπνευσης είναι η Αίγυπτος, που κατασκεύαζε γιγαντιαία αγάλματα επί 2 000 χρόνια. Πράγματι, η πρώτη χρήση της λέξης «κολοσσός» από τον Ηρόδοτο γίνεται στις περιγραφές αιγυπτιακών αγαλμάτων.
Τα αιγυπτιακά αγάλματα ήταν όμως, από πέτρα και τα προβλήματα λάξευσης και μεταφοράς τους στους τόπους εγκαταστάσεως τους ήταν τελείως διαφορετικά από τις τεχνικές δυσκολίες της κατασκευής ενός ορειχάλκινου αγάλματος ύψους 30 μέτρων. Ακόμα και ο πέτρινος κολοσσός του Ραμσή του Β’ στη Μέμφιδα είχε ύψος μόλις 12.5 μέτρα.
Η Διαμάχη
Σήμερα δεν έχει μείνει τίποτα από το άγαλμα. Ακόμα και η ακριβής θέση του είναι αντικείμενο διαμάχης, αν και έχουν γίνει ορισμένες αξιόπιστες εκτιμήσεις με βάση αρχαία κείμενα και μετά από τοπογραφική μελέτη της Ρόδου. Έχει διασωθεί ακόμη, μια αναφορά του Φίλωνος του Βυζαντίου, τήν οποία έγραψε πιθανότατα 700 ή 800 χρόνια μετά την κατασκευή του αγάλματος, αλλά αφήνει αρκετά ερωτήματα αναπάντητα.
Οι εργασίες άρχισαν το 292 π.Χ., με την κατασκευή μιας ψηλής βάσης από άσπρο μάρμαρο, στην οποία θα στερεώνονταν τα πόδια του αγάλματος. Κατασκευάστηκε, στη συνέχεια, ένα ισχυρό εσωτερικό πλαίσιο από πέτρινες κολόνες και σιδερένια ενίσχυση, ώστε να παρέχει στο άγαλμα σταθερότητα κάτω από τη λεπτή ορειχάλκινη επιφάνειά του.
Το μέγεθος του Κολοσσού δεν επέτρεψε στον γλύπτη να τον ολοκληρώσει στο εργαστήριο του και να τον μεταφέρει έτοιμο στον τόπο ανέγερσής του. Ο Χάρης χρησιμοποίησε, αντίθετα, την τεχνική της επιτόπιας χύτευσης. Γύρω από τα πόδια του Κολοσσού, κατασκευάστηκε ένας πήλινος τύπος (καλούπι), όπου χύθηκε ο ορείχαλκος για την κατασκευή των αστραγάλων. Όταν ολοκληρώθηκε αυτό το στάδιο. κατασκευάστηκαν άλλα καλούπια για τις κνήμες, έπειτα τα γόνατα και ούτε καθεξής, μέχρι την κορυφή.
Για το σχεδιασμό και την κατασκευή ενός τέτοιου αγάλματος θα απαιτήθηκε οπωσδήποτε ένα μοντέλο, το οποίον πρέπει να ήταν μικρό, ύψους δύο ως τριών μέτρων, και φτιαγμένο από γύψο. Γύρω του πρέπει να κατασκευάστηκε ένα σύμπλεγμα δοκών, με ιδιαίτερη προσοχή, στις σωστές γωνίες. Ανάλογο σύμπλεγμα, μεγέθους αντίστοιχου με τον Κολοσσό, κατασκευάστηκε στον τόπο που θα φιλοξενούσε το άγαλμα.
Το όλο έργο χρειάστηκε περί τα 12 χρόνια και αντιλαμβάνεται κανείς την αγωνία των κατασκευαστών όταν φύσηξε το πρώτο μελτέμι στους ωμούς του αγάλματος. Ο Κολοσσός, όμως. άντεξε και εξακολούθησε να αντέχει στις θύελλες και τη διάβρωση. μέχρις ότου ένας σεισμός τον γκρέμισε, το 226 π.Χ. Έμεινε στην ίδια θέση για περισσότερα από 800 χρόνια, έως ότου οι Άραβες κατέκτησαν τη Ρόδο. Το 653 μ.Χ. μετέφεραν τον πολύτιμο ορείχαλκο στη Συρία. Εκεί τον πούλησαν σ’ έναν έμπορο, που λέγεται ότι χρειάστηκε 900 καμήλες για να σηκώσουν το φορτίο.
Το εύρημα του ’87
Τίποτα δεν έμεινε πίσω. Το 1987. προκλήθηκε αίσθηση από τον ισχυρισμό ότι κάτι που έμοιαζε με γιγαντιαία γροθιά , ανακαλύφθηκε στο λιμάνι της Ρόδου. Όπως αποδείχθηκε, δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μια πέτρα με εγκοπές που έμοιαζαν με δάκτυλα.
Μόνο τους τελευταίους αιώνες με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, έγιναν απόπειρες κατασκευής ορειχάλκινων αγαλμάτων αναλόγου μεγέθους Το μεγαλύτερο και γνωστότερο κοσμεί την είσοδο του λιμανιού της Νέας Υόρκης. Οταν ο Φρειδερίκος-Αύγουστος Μπαρτόλντι κατασκεύασε το Αγαλμα της Ελευθερίας, το 1866. αντιμετώπισε προβλήματα ανάλογα με εκείνα του Χάρητος και ζήτησε τη βοήθεια του Γουσταβου Άιφελ. που αργότερα σχεδίασε τον φερώνυμο πύργο.
Αντίθετα από τον Κολοσσό, το Άγαλμα της Ελευθερίας χτίστηκε κατά τμήματα έξω από το εργαστήριο του Μπαρτόλντι στο Παρίσι, μεταφέρθηκε δια μέσου του Ατλαντικού και ανεγέρθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Παρά τις τεχνικές τους διαφορές. πάντως, η εντύπωση που προκαλεί το άγαλμα αυτό στον ταξιδιώτη πρέπει να είναι ανάλογη μ’ εκείνη που προκαλούσε ο Κολοσσός της Ρόδου εδώ και 2.000 χρόνια.
Πηγή: Tα Νέα,
Read more http://history-of-macedonia.com/2010/09/12/kolossos-tis-rodou/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου