Γιατί η Ουκρανία δεν υπέγραψε τη σύνδεση με την Ε.Ε.

Πηγή: AFP/East News

Οι πιθανές ζημιές που συνεπαγόταν η σύνδεση με την Ευρώπη, φαίνεται ότι βαραίνουν περισσότερο από τα πλεονεκτήματα. Γι' αυτό, ως όλα δείχνουν, το Κίεβο αποφάσισε να αναστείλει την υπογραφή της συμφωνίας σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η απόφαση του Κιέβου να αναστείλει την υπογραφή της...

συμφωνίας σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση προκάλεσε θύελλα δυσαρέσκειας στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, στην πραγματικότητα υπάρχει μια ολόκληρη σειρά από οικονομικούς και πολιτικούς λόγους, οι οποίοι υποχρέωσαν τον πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς να μην προχωρήσει -προς το παρόν- τη διαδικασία.

Νωρίτερα, ο πρωθυπουργός Νικολάι Αζάροφ είχε δηλώσει ότι η σύνδεση με την ΕΕ θα αποτελέσει για την Ουκρανία ένα δαπανηρό εγχείρημα. Μόνο για την εισαγωγή των τεχνολογικών προτύπων της ΕΕ, το Κίεβο θα κληθεί να καταβάλλει 100 με 160 εκ. ευρώ μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. Στην Ουκρανία δεν περισσεύουν τα χρήματα για κάτι τέτοιο. Παράλληλα, υπό απειλή βρέθηκε και το εμπόριο. Ο όγκος των εξαγωγών από την Ουκρανία προς τη Ρωσία από την αρχή της ενεργούς διαδικασίας εταιρικής σχέσης με την ΕΕ, μειώθηκε κατά 25%, ανέφερε στην Gazeta.ru ο διευθύνων σύμβουλος της ουκρανικής ένωσης «Προμηθευτές της Τελωνειακής Ένωσης», Ολέγκ Νογκίνσκι.

Πλήγμα στο εμπόριο και στην απασχόληση

Ταυτόχρονα, το μέλος του ουκρανικού Κοινοβουλίου από το Κόμμα των Περιφερειών, Κολεσνιτσένκο, τόνισε ότι όλες οι επιχειρήσεις στη νοτιοανατολική χώρα επλήγησαν. Αρχής γενομένης από τον περασμένο Αύγουστο, στην Ουκρανία χάνονται 15-20 χιλ. θέσεις εργασίας κάθε μήνα. Περίπου τρία με τέσσερα δις ευρώ εμπορικών συναλλαγών χάθηκαν μέσα σε αυτή την περίοδο, δήλωσε ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ουκρανίας, Γιούρι Μπόικο.

Η Μόσχα θεωρεί ότι η ζώνη ελεύθερου εμπορίου μεταξύ ΕΕ και Ουκρανίας θα πλήξει τη ρωσική οικονομία. Σε αυτή την περίπτωση η Ρωσία θα υποχρεωθεί να εισάγει ενιαίο δασμολόγιο και να σκληρύνει του κανόνες εκτελωνισμού, προκειμένου να προστατέψει την εσωτερική αγορά από την επανεξαγωγή (από το έδαφος της Ουκρανίας προς τη Ρωσία) εμπορευμάτων από την Ευρώπη και την Τουρκία. Σήμερα, για όλα τα είδη από την ουκρανική επικράτεια (εκτός από τη λευκή ζάχαρη) δεν υπάρχουν δασμοί, ενώ και η διαδικασία δήλωσής τους έχει πιο απλοποιημένη μορφή.

Διαφήμιση και πραγματικότητα

Προηγουμένως, τα ουκρανικά ΜΜΕ είχαν μεταδώσει ότι το όφελος από την υπογραφή της συμφωνίας σύνδεσης θα είναι για την Ουκρανία 487 εκ. ευρώ, και για την Ευρώπη 391 εκ. Ωστόσο, οι αριθμοί αυτοί δεν ήταν διόλου τεκμηριωμένοι και εμφανίστηκαν στα πλαίσια διαφημιστικής εκστρατείας που είχε χρηματοδοτήσει η ΕΕ.

Οι υποστηρικτές της Τελωνειακής Ένωσης (περιλαμβάνει Λευκορωσία, Καζακστάν και Ρωσία) παραθέτουν πιο συγκεκριμένα στοιχεία. Σύμφωνα με τον Νογκίνσκι, η άμεση εξοικονόμηση πόρων από την ένταξη στην Τελωνειακή Ένωση μπορεί να φτάσει από 6 έως 9 δις δολάρια ετησίως, μόνο από την κατάργηση των δασμών εισαγωγής και εξαγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ η διευκόλυνση της πρόσβασης των ουκρανικών εμπορευμάτων στην αγορά της ΤΕ θα αποφέρει στην ουκρανική οικονομία ακόμη 2-3 δις δολ.

Το πιο φλέγον ζήτημα για το Κίεβο, είναι αυτό του φυσικού αερίου. Η Ουκρανία μπορεί να υπολογίζει σε σημαντική μείωση της τιμής του αερίου μόνο σε περίπτωση οικονομικής σύνδεσης με τη Ρωσία. Σε αυτή την περίπτωση θα λάβει μια τιμή εισαγωγής ίδια με εκείνη που ισχύει για τη Λευκορωσία (170-180 δολ. τα χίλια κυβ. μέτρα), συν τη διατήρηση της διέλευσης μέσω του ουκρανικού εδάφους.

Ο Νογκίνσκι πιστεύει ότι σε περίπτωση ένταξης στην Τελωνειακή Ένωση οι Ουκρανοί παραγωγοί θα μπορέσουν να διεκδικήσουν ένα κομμάτι από την «πίττα» των ρωσικών αμυντικών παραγγελιών, το μέγεθος του οποίου είναι 500 δις ευρώ έως το 2020. Σύμφωνα με τον ίδιο, σήμερα η ουκρανική αμυντική βιομηχανία είναι ικανή να καλύψει το 40% αυτής της παραγγελίας, που σημαίνει ότι θεωρητικά η ουκρανική οικονομία μπορεί στα επόμενα χρόνια να κερδίσει μέχρι 200 δις ευρώ.

Ο βοηθός του προέδρου της Ρωσίας, Σεργκέι Γκλάζιεφ, υπολόγισε ότι η ένταξη στην ΤΕ θα εξασφαλίσει στην Ουκρανία μια βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου της τάξης των 10 δις δολ. ετησίως.

 Σημαντικοί πολιτικοί λόγοι

Παρότι το Κίεβο επικαλείται κυρίως αντικειμενικά οικονομικά συμφέροντα, η παραίτηση από την ευρωπαϊκή προοπτική έχει και μια σοβαρή, κρυφή πολιτική αιτία. Το 2011 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε ψήφισμα, από το οποίο προκύπτει σαφώς ότι προϋπόθεση για την υπογραφή συμφωνίας σύνδεσης μεταξύ Ουκρανίας και ΕΕ, είναι όχι μόνο να αφεθεί ελεύθερη η Γιούλια Τιμοσένκο, αλλά και να επιτραπεί σε αυτή η συμμετοχή στις μελλοντικές προεδρικές εκλογές. Όμως, ούτε το κυβερνών κόμμα, ούτε και η αντιπολίτευση, επιθυμούν την επιστροφή της Τιμοσένκο στην πολιτική. 

Στην Ουκρανία δεν αμφιβάλλει κανείς ότι, αν στην Τιμοσένκο δοθεί η δυνατότητα να πάει για θεραπεία στο εξωτερικό, τότε αυτή αποκλείεται να επιστρέψει στο σωφρονιστικό ίδρυμα κοντά στο Χάρκοβο.

Ακόμη κι αν η Τιμοσένκο δεν μπορέσει να μετάσχει στις εκλογές, είναι ικανή να επηρεάσει σοβαρά το αποτέλεσμά τους. Αυτό δεν ευνοεί καθόλου τον Γιανουκόβιτς, ενώ μπορεί να φέρει σε δύσκολη θέση και τους ηγέτες της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης, Αρσένι Γιατσενιούκ («Batkivshchina»-Πατρίδα), Βιτάλι Κλιτσκό («Udar»-Κτύπημα), Ολέγκ Τιαγκνιμπόκ («Svoboda»-Ελευθερία). Ο καθένας τους θεωρεί εαυτόν ως τον βασικό εκπρόσωπο της αντιπολίτευσης. Επομένως, μια ενεργός συμμετοχή της Τιμοσένκο στην προεκλογική εκστρατεία για το προεδρικό αξίωμα μπορεί να ανακατέψει την τράπουλα.

Τιμοσένκο: Υποψήφια των Βρυξελλών

Ο Κονσταντίν Ζατούλιν, διευθυντής του Ινστιτούτου των χωρών της ΚΑΚ που εδρεύει στη Μόσχα, θεωρεί ότι η ουκρανική ελίτ αρχίζει και κατανοεί τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίσει αν θεσμοθετηθεί η «φιλία» με τις Βρυξέλλες. Όλοι έχουν υπόψη την Τιμοσένκο, επισημαίνει ο Ζατούλιν, προσθέτοντας, ότι η ανησυχία της Ευρώπης για την τύχη της πρώην πρωθυπουργού έχει ερμηνευτεί από το Κίεβο ως επιθυμία των Βρυξελλών να αποκτήσουν τον «δικό τους» υποψήφιο στις εκλογές του 2015. Εναν υποψήφιο με υψηλές πιθανότητες επιτυχίας, με το «φωτοστέφανο» του μάρτυρα, ο οποίος θα αντικαταστήσει τον ανεπαρκώς «ευέλικτο» Βίκτορ Γιανουκόβιτς.

Η Ευρώπη, σύμφωνα πάντα με τον Ζατούλιν, επιχείρησε να χτυπήσει μ’ ένα σμπάρο δυο τρυγόνια, δηλαδή, από τη μια να απομακρύνει την Ουκρανία από τη Ρωσία, να ματαιώσει την πιθανή συμμετοχή της χώρας στην Τελωνειακή Ένωση, και ταυτόχρονα να φανεί υπέρμαχος των ανθρωπιστικών αξιών. «Όπως όμως συχνά συμβαίνει στο κυνήγι, έτσι και οι Ευρωπαίοι δεν κατάφεραν να χτυπήσουν με μια βολή δυο πουλιά», αναφέρει με μια δόση ειρωνείας ο πολιτικός αναλυτής.

Σύμφωνα με τον ειδικό, δεν θα πρέπει πάντως να αναμένεται και μια άμεση προσχώρηση της Ουκρανίας στην Τελωνειακή Ένωση, στην υπό σύσταση Ευρασιατική Ένωση και σε ανάλογες δομές. 

Ο Ζατούλιν επισημαίνει ότι πρόκειται για μια επιστροφή της Ουκρανίας στην πολιτική των πολλαπλών κατευθύνσεων, κάτι χαρακτηριστικό για την ουκρανική ελίτ, η οποία δεν θέλει να υπομείνει κανένα αφεντικό, είτε πρόκειται για τη Μόσχα, είτε για τις Βρυξέλλες. Είναι σαφές, ότι η υπογραφή της συμφωνίας με την ΕΕ θα μετέβαλλε αυτή την πολιτική των πολλών κατευθύνσεων σε έναν μονόδρομο.

Πηγές: Gazeta.ru, Vzglyad.ru